Wacław Banaszkiewicz, urodzony 15 września 1872 roku w Krasnymstawie, był ważną postacią w historii Wojska Polskiego, pełniąc rolę tytularnego pułkownika piechoty. Jego życie zakończyło się 18 stycznia 1931 roku.
Jako osoba o znaczącym dziedzictwie militarnym, Banaszkiewicz pozostawił po sobie ślad w polskiej armii, który zasługuje na szczegółowe zbadanie i upamiętnienie.
Życiorys
Wacław Banaszkiewicz, syn Józefa oraz Petronelli z domu Seroczyńska, rozpoczął swoją edukację w Zamościu. Ukończył progimnazjum, a w 1893 roku zdobył wykształcenie w szkole junkierskiej zlokalizowanej w Odessie. W 1909 roku, podczas kursu strzelniczego dla kapitanów, odbył dodatkowe szkolenia wojskowe w Brześciu Litewskim.
Już od 22 stycznia 1890 roku, jako ochotnik, rozpoczął służbę w armii rosyjskiej. Jego kariera wojskowa zaczęła się w 67 Tarutyńskim pułku piechoty, w którym z czasem awansował na stanowisko zastępcy dowódcy pułku. W trakcie I wojny światowej, od 1 sierpnia 1914 roku do 8 lutego 1915 roku, brał udział w walkach na froncie, gdzie odniósł rany. Po rehabilitacji, od 10 sierpnia 1915 roku do 31 sierpnia 1917 roku, był zaangażowany w działania sztabowe, a następnie od 8 września 1917 do 1 stycznia 1918 ponownie walki na froncie. Długie okresy spędzał w rodzinnym Krasnymstawie.
10 maja 1919 roku zgłosił się do Wojska Polskiego, gdzie został przypisany do Stacji Zbornej Oficerów Rezerwy w Lublinie. Już od 13 maja tego samego roku pełnił obowiązki komendanta placu w Lublinie, a w terminie od 23 maja do 14 czerwca 1919 roku dowodził 10 pułkiem piechoty w Lubaczowie. 21 czerwca 1919 roku Wacław Banaszkiewicz został formalnie włączony do Wojska Polskiego, uzyskując warunkowe zatwierdzenie stopnia podpułkownika piechoty oraz przydzielony do 10 pułku piechoty, który walczył pod Tarnopolem. Tam dowodził I baonem, a następnie, od 23 czerwca do 22 lipca 1919 roku, był zastępcą dowódcy pułku.
Uczestnicząc w walkach na froncie wołyńskim w składzie 4 Dywizji Piechoty pod dowództwem generała Franciszka Aleksandrowicza, od 22 lipca do 14 września 1919 roku dowodził ponownie I baonem w pułku. W okresie od 14 września do 4 października 1919 roku zastępował dowódcę 14 pułku piechoty. Od 24 stycznia 1920 roku pełnił funkcję naczelnika w głównych składach amunicji w Dęblinie. 7 lutego 1920 roku został przeniesiony na stanowisko kierującym Urzędem Opieki nad Grobami Wojennymi w Dowództwie Okręgu Generalnego Lublin. 18 stycznia 1921 roku zakończył czynna służbę wojskową, zostając w rezerwie armii, a 1 maja 1921 roku został przeniesiony w stan spoczynku, zachowując prawo noszenia munduru.
Jednakże przebieg służby Wacława Banaszkiewicza w Wojsku Polskim ujawnił liczne braki w jego kwalifikacjach zarówno wojskowych, jak i obywatelskich. Choć w armii rosyjskiej uzyskiwał dobrą opinię, to jednak na stanowisku dowódcy baonu był oceniany tylko jako dostateczny, co wynikało z jego niedostatku energii oraz braku predyspozycji do dowodzenia. W Wojsku Polskim jego oceny były przeważnie negatywne, podważano nawet jego znajomość języka polskiego oraz uświadomienie narodowe, a także wskazywano na skłonność do nadużywania alkoholu oraz lenistwo. Sytuację pogarszał brak inicjatywy, co doprowadziło do stwierdzenia, że „do żadnej pracy w armii polskiej nie nadaje się z powodu braku jakichkolwiek walorów moralnych”. Tak ocenili go generałowie: Jastrzębski, Krajowski oraz Aleksandrowicz. Sąd Honorowy dla Oficerów Sztabowych przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr II 18 września 1923 roku orzekł o wykluczeniu go z korpusu oficerskiego, co skutkowało pozbawieniem go prawa noszenia munduru oraz prowadziło do gorszącego incydentu pod wpływem alkoholu 7 maja 1921 roku w miejscu publicznym.
26 października 1923 roku prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził Wacława Banaszkiewicza w stopniu tytularnego pułkownika. Zamieszkiwał w Lublinie, gdzie prowadził życie rodzinne. Był żonaty i miał czworo dzieci. Jego życie zakończyło się 18 stycznia 1931 roku.
Awanse
W historii kariery Wacława Banaszkiewicza, awanse zajmują kluczowe miejsce.
- podporucznik – 27 września 1894,
- porucznik – 1 maja 1899,
- podkapitan – 1 maja 1903,
- kapitan – 8 czerwca 1911,
- podpułkownik – 14 października 1917.
Ordery i odznaczenia
W dorobku Wacława Banaszkiewicza znajduje się szereg znaczących odznaczeń, które podkreślają jego wkład w sprawy narodowe i wojskowe. Poniżej przedstawiamy listę przyznanych mu orderów:
- Order Świętego Stanisława – 2 stopnia (z mieczami),
- Order Świętego Stanisława – 3 stopnia,
- Order Świętej Anny – 3 stopnia,
- Order Świętej Anny – 4 stopnia „za waleczność”.
Przypisy
- Sabakowie [Dostęp 18.11.2018 r.]
- Rocznik Oficerski 1928, s. 889.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 1410.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 1581.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 70 z 7.11.1923 r., s. 740.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 16 z 23.04.1921 r., s. 819.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 4 z 29.01.1921 r., s. 184.
- Wysocki 1997, s. 124, wg autora ppłk Banaszkiewicz 14.09.1920 r. przeniesiony do Głównej Stacji Zbornej.
- Wysocki 1997, s. 124.
- Wysocki 1997, s. 123.
- Grupa pułkownika Sikorskiego.
- Dz. Rozk. Wojsk., Nr 72 z 3.07.1919 r., poz. 2331, 2357.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jan Skulski (oficer) | Mieczysław Bielecki | Jan Wojtal | Stefan Kołodyński | Mieczysław Kawka | Aleksander Kowalewski (generał) | Ryszard Hać | Władysław Słoka | Edward TomczakOceń: Wacław Banaszkiewicz